Manuscripta juridica

Apparatus ad Decretum Gratiani: fragm. (Decr.Grat. C.27-31) , apparatus specificandus, saec. XII.

The colour of initials usually alternates between red and green, but in rare cases they are blue. The same applies to paragraph signs. The scrivener used the British shorthand abbreviation for the word 'et'. In addition he drew at times the vertical stroke of the character 'r' beneath the line (= British 'r'). Reference to the text of the Decretum is made by means of lemmata. They are underlined in red ink. Some short contemporary glosses are added in the margins.

Latest in the 14th c. were the two sheets recycled as flyleaves for some other manuscript - which may have contained fables. I guess so because the rim of one sheet carries a note in rough British handwriting of the 13th or 14th century which assumedly refers to fables.

Text samples for identification of the apparatus:

(Causa 27, q.2 c.27:) legimus quod sponsus in sponsam suam raptum potest exercere et ut raptor puniendus. Ergo ibi raptus esse potest ubi prius de puelle nuptiis actum est. Possumus tamen ita dicere.

(Lemma: 'nichil actum fuerit') cum effecto ab alio, non a raptore.

(C.27 q. 2 d. p. c. 49 'Quod autem', usque 'prioribus':) Si eas recipere noluerint ...

(C.27 q. 2 c. 50 'De coniugali':) Cap. istud plane contrarium est ...

(C.28 'Quidam infidelis':) In superiori causa de duobus ...

(C.28 q.1 'Quod') (C.28 q.1 sent. 2 'Quod':) de verbis procedit et non de sententia.

(C.28 q.1 sent. 2 'peccatum est':) Idest non liberata peccato, vel omnis vita infidelium est in peccato, vel nichil fit extra catholicam fidem quod valeat ad salutem ...

('Si quis' usque 'in potestate':) Cum distinctione facta, vel in sequenti questione plenius facienda.

('Uxor':) Fornicatio alia corporalis, alia spiritualis ... (finis paginae).

('Non solum' usque 'recedere':) Si non vult dec. habitare, uel si vult ...

('Si infidelis' usque 'discedat':) ('Iam nunc':) Notanda est Pollentii et Aug. contradictio. Asserebat Pollentius quod nulli fideli vel infideli, excepta causa fornicationis, licet dimittere uxorem ...

('Sic enim':) Scribit eidem Pollentio et pro eodem negotio. Huius capituli principium quibusdam videtur satis ambiguum, praesertim cum tribus eis videatur impediri negationibus ...

('licitum erat':) Dimittere per iustitiam(?) non(?) contradicentem propter liberam, idest non coactivam. ('benevolentiam':) Quae debet esse inter coniuges, maxime ad alterutrum lucrandum.

('Tuam':) Hic manifeste invehitur contra Pollentium qui alteram partem assumens probare volebat quod non licebat manere fidelem cum infideli. Cum prius dixisset fidelem non licere discedere ab infideli, modo sibi contrarius, volebat ut diverse religionis persone in coniugio non rema (finis folii primi).

(Folium secundum:) aperte. Respondet questioni, quoniam de uxore compatris loquitur idem esset in viro commatris.

('cuius uxor commater':) Non est nec directa nec emergens compaternitate, quoniam ante suscepit filium eius viri quam ipse duceret eam. Vel secundum alios non est cognita a viro postquam illius viri filium suscepit.

('Post uxoris' usque 'cum commat.':) Sicut supra varie expositum est.

('superstitis viri':) Intransitive, idest viri mulieris illius qui obiit.

('Quod autem' usque 'sicut puritas':) ... ('Qd au':) Hic posuit ...

(C.30 q.5 c.1 'Aliter':) Hoc capitulum est consilii, non praecepti, vel modium raptorum datum est qui filias aliorum rapiunt.

('legittimum':) Quantum ad sollempnitatem legibus introductam.

(C.30 q.5 c.1 'dominationem':) Idest ius patriae potestatis ...

(C.30 q.5 c.6 'Nullum':) Consilium est. Potest enim matrimonium esse sine dote ...

(C.30 q.5 c.7 'Femine':) ...

(C. 30 q.5 c.8 'Nec illud otiosum':) ... (finis paginae).

(End of Causa 30 'contrarius esse':) Ait enim 'Iuramentum pertinens ad futurum non facit matrimonium' ... nisi ubi de consanguinitate agitur. Tunc enim sic iurant se ab aliis audisse.

(Causa 31 'Uxor cuiusdam':) Superius dictum est clandestina coniugia fieri non debere, contracta tamen non dissolvi. Set quod(?) quidam dant(?) fidem alicuius uxori ... se post mortem viri ...ductos, ne putaretur hoc licere taleque matrimonium, crederetur reatum esse. Causam subiungit ...

(C.31 q.1 c.1 'Adulterio polluta':) In hac quaestione videntur auctoritates sibi contradicere. Unde notandum quod adulterorum quidam viventibus viris ...

(C.31 q.1 c.9 'Hac ratione preceperunt apostoli':) Idest permiserunt. Vel nolenti continentiam servare uxorem ducere et a concubina cessare preceperunt. ...

('Quomodo' usque 'prostitutam':) Nimis prosecutus hoc verbum est ...

('accipiant':) Non quando(?) omnes indifferenter debeant accipere, set ille ...

('non meretur accipere':) Ita scilicet ut post aliis aspera et timenda essent ... verba (finis folii secundi)

---

No. of pages: Two sheets 277 x 200 and 281 x 200 mm, written in Britain shortly before 1200